تعریف گردشگری ورزشی
گردشگری ورزشی (sports tourism) شاخه‌ای نوظهور و پرشتاب در صنعت گردشگری است که به سفر برای شرکت در رویدادهای ورزشی، چه به‌عنوان تماشاچی و چه به‌عنوان شرکت‌کننده، اشاره دارد. در پاسخ به این سؤال که گردشگری ورزشی چیست، باید گفت: سفری است با هدف اصلی ورزش، که می‌تواند شامل حضور در مسابقات بین‌المللی، تورنمنت‌های محلی یا حتی فعالیت‌های تفریحی ورزشی باشد.
نقش گردشگری ورزشی در جهان
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط Expedia Group، امروزه حدود 10 درصد از کل هزینه‌های گردشگری جهانی به سفرهای مرتبط با ورزش اختصاص دارد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال 2025، این بازار به رقم خیره‌کننده‌ای معادل 1.3 تریلیون دلار خواهد رسید. رویدادهای بزرگی مانند جام جهانی فوتبال 2026 و بازی‌های المپیک در لس‌آنجلس و ایتالیا نقش مهمی در تسریع رشد این صنعت دارند.
گردشگری ورزشی، فراتر از مسابقه
بسیاری از افراد تصور می‌کنند گردشگری ورزشی فقط تماشای یک مسابقه ورزشی است. اما حقیقت این است که این نوع گردشگری پلی است برای ارتباطات انسانی، ساخت خاطرات ماندگار و حتی بهبود سلامت روان. بر اساس یک نظرسنجی، حدود 35٪ از مردم با دوستان، 34٪ با شریک زندگی و 33٪ با خانواده خود به سفرهای ورزشی می‌روند. این سفرها، سرشار از هیجان و احساسات مشترک، موجب شکل‌گیری تجربه‌هایی منحصر‌به‌فرد و پیوندهای عمیق می‌شوند.
رشد چشمگیر ورزش‌های زنان
هرچند که فوتبال مردان هنوز محبوب‌ترین ورزش در سطح جهانی است، اما داده‌ها نشان‌دهنده افزایش علاقه به رویدادهای ورزشی زنان هستند. در بین افراد 16 تا 34 سال، حضور در مسابقات ترکیبی (مردان و زنان) و رویدادهای زنان به‌طور معناداری بیشتر از میانگین است. تورنمنت‌هایی مانند جام ملت‌های اروپای زنان، جام جهانی راگبی و جام Solheim اکنون در خط مقدم جذب مخاطبان تازه و فعالان گردشگری ورزشی قرار دارند.
طرفداران واقعی، سفرهای واقعی
آمارها نشان می‌دهد 44٪ از گردشگران برای آخرین رویداد ورزشی‌شان از مرزهای کشورشان عبور کرده‌اند. این عدد در گروه سنی جوان‌تر (16 تا 34 سال) به 56٪ می‌رسد. کشورهایی مانند کانادا، آلمان و فرانسه در صدر فهرست علاقه‌مندان به تورهای ورزشی خارجی قرار دارند. این یعنی بازاری عظیم برای آژانس‌های گردشگری و شرکت‌های هواپیمایی که می‌توانند با طراحی پکیج‌های ویژه، مخاطبان وفاداری جذب کنند.
ترکیب ماجراجویی با رویداد ورزشی
اغلب این سفرها فقط محدود به خود رویداد نیستند. 81٪ از کسانی که اقامت چندروزه داشتند، علاوه بر حضور در مسابقه، مقاصد گردشگری اطراف را هم کاوش کرده‌اند. برخی در همان منطقه مانده‌اند، برخی بیش از یک ساعت فاصله گرفته‌اند و تعدادی هم به نقاط دورافتاده سفر کرده‌اند. ماجراجویی‌های اضافی مانند سفرهای کوتاه، تورهای محلی و حتی پروازهای داخلی یا خارجی به‌طور فزاینده‌ای رایج شده‌اند.
تاثیر اقتصادی گردشگری ورزشی
یکی از مهم‌ترین مزایای مدیریت گردشگری ورزشی، تأثیر مستقیم بر اقتصاد محلی است. هر مسافر به‌طور متوسط بیش از 1500 دلار در سفر خود خرج کرده است. هزینه‌هایی مانند بلیط مسابقه (300 دلار)، پرواز (420 دلار)، اقامت (480 دلار) و سایر مخارج نظیر غذا و خرید (370 دلار) باعث رونق بازار کسب‌وکارهای محلی می‌شوند. این گردش مالی سنگین، فرصتی استثنایی برای انجمن‌های گردشگری ورزشی و دولت‌هاست تا زیرساخت‌ها را تقویت کرده و مشارکت بخش خصوصی را افزایش دهند.
گردشگری ورزشی در ایران
ایران با داشتن تنوع اقلیمی، ظرفیت‌های بالای فرهنگی، و جامعه ورزش‌دوست، بستر بسیار مناسبی برای توسعه گردشگری ورزشی در ایران دارد. رویدادهایی مانند مسابقات کشتی، لیگ فوتبال، تورهای کوهنوردی در زاگرس و دامنه‌های البرز، و ورزش‌های آبی در جنوب کشور، همگی قابلیت جذب گردشگر داخلی و خارجی را دارند. اگرچه هنوز تا رسیدن به استانداردهای جهانی فاصله داریم، اما با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، می‌توان سهم بزرگی از این بازار جهانی را در اختیار گرفت.
جمع‌بندی و فرصت‌ها
گردشگری ورزشی فعال نه‌تنها پدیده‌ای هیجان‌انگیز است، بلکه به‌عنوان ابزاری کارآمد برای ایجاد اشتغال، ارتقای برند ملی، افزایش تعاملات بین‌فرهنگی و رشد اقتصادی شناخته می‌شود. از این‌رو، نوشتن مقاله درباره گردشگری ورزشی یا تهیه یک فایل PDF آموزشی درباره گردشگری ورزشی می‌تواند به آگاهی بیشتر علاقه‌مندان، دانشجویان رشته گردشگری، و حتی تصمیم‌گیرندگان کمک کند.
امروزه، صنعت سفر به سمتی می‌رود که گردشگری سنتی دیگر کافی نیست. برندها، آژانس‌ها و کشورهایی که سریع‌تر خود را با موج جدید sports tourism همگام کنند، بی‌شک برنده‌های آینده خواهند بود.
