رویدادهای اخیر سؤالاتی را در مورد سانسور آنلاین و تأثیر غول های شبکه اجتماعی ایجاد کرده است. انتقاد شخص ایلان ماسک از دستکاری مردم توسط مارک زاکربرگ از طریق کنترل الگوریتمی، توجه را به عدم شفافیت پیرامون استفاده از داده جلب کرد. سناریوی فرضی ایلان ماسک بیان می کند که چگونه الگوریتم ها، داده های کاربر را دستکاری می کنند و نگرانی های فزاینده در مورد حفظ حریم خصوصی داده ها و دستکاری محتوا در سیستم عامل های متمرکز را برجسته می کند. از سوی دیگر، خود ایلان ماسک با اتهاماتی از سوی اتحادیه ضد افترا (ADL) مواجه شده است که با ترغیب تبلیغ‌کنندگان به تحریم پلتفرم شبکه اجتماعی X (توییتر) او، به دلیل نگرانی‌ ها در مورد حریم خصوصی کاربران، بحث را تشدید کرد.

این اقدامات بر چالش‌ های پیچیده‌ ای که شرکت‌ های رسانه‌ های اجتماعی در تعدیل محتوا و حفظ تعادل بین بیان آزاد و مدیریت محتوای مسئولانه با آن مواجه هستند، تاکید می‌ کند.

تغییر پارادایم در شبکه های اجتماعی و حریم خصوصی

با وجود افزایش نگرانی‌ های مربوط به حریم خصوصی داده‌ ها و دستکاری محتوا، چراغ امیدی وجود دارد. تمرکززدایی و توانمندسازی کاربران کلیدهای تغییر کنترل از غول های متمرکز و بازگشت به افراد هستند. پروتکل‌ های غیرمتمرکز شبکه های اجتماعی مانند شبکه اجتماعی غیرمتمرکز (DeSo) و شبکه ماسک، از آنجایی که راه‌ حل‌ هایی برای رسیدگی به نگرانی‌ های سانسور و مسائل مربوط به حریم خصوصی پیشرو هستند، نگاهی اجمالی به آینده‌ ای عادلانه‌ تر و امن‌ تر برای شبکه های اجتماعی دارند.

طبق مطالب درج شده در سایت Coinmarketcap، در این دسته از پروتکل های نوظهور ارتباطات و شبکه های اجتماعی مبتنی بر بلاکچین، DeSo، Mask و 20 طرح دیگر دارای ارزش کل بازار بیش از 500 میلیون دلار هستند.

شبکه ماسک: پل زدن حریم خصوصی و عدم تمرکز

سوجی یان در سال 2019 میلادی شبکه ماسک را به عنوان پیوندی بین اینترنت و شبکه های غیرمتمرکز تأسیس کرد. شبکه ماسک (Mask Network) که در ابتدا با هدف رمزگذاری پست ها در سیستم عامل های اصلی شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر انجام شد، به یک پلتفرم چند منظوره تبدیل شد. یکی از ویژگی های مهم، توانایی آن در افزایش حریم خصوصی آنلاین می باشد. ضمن حفظ حریم خصوصی، کاربران می توانند پیام های رمزگذاری شده ارسال کنند، ارزهای رمزنگاری شده را به صورت ایمن تراکنش کنند، فایل ها را به صورت خصوصی به اشتراک بگذارند و با برنامه های غیرمتمرکز (dApps) درگیر شوند.

DeSo: توانمندسازی کاربران در مواجهه با تمرکز

DeSo یک بلاکچین است که برای مقیاس بندی برنامه های اجتماعی غیرمتمرکز طراحی شده است. در حالی که توجه بسیار زیادی به مقیاس بندی برنامه‌ های مالی غیرمتمرکز (DeFi) شده است، DeSo تلاش کرده است تا نحوه طراحی شبکه های اجتماعی جهانی را تغییر دهد. یکی از اهداف اصلی DeSo مقابله با تمرکز در شبکه های اجتماعی معاصر است. همانطور که در بالا ذکر شد، نگرانی‌ هایی در رابطه با قدرتی که تعداد معدودی از شرکت‌ ها بر گفتمان عمومی در سال‌ های اخیر دارند، مطرح شده است. تولیدکنندگان محتوا اغلب در مدل‌ های منسوخ مبتنی بر آگهی دستمزد کمتری دریافت می‌ کنند. اما DeSo راه حلی را ارائه می دهد که در آن محتوای تولید شده توسط کاربر در یک بلاکچین عمومی قرار دارد. این رویکرد کنترل متمرکز مدیران شبکه های اجتماعی را حذف می کند و به سازندگان و کاربران قدرت می دهد.

ساده کردن پذیرش برنامه های اجتماعی غیرمتمرکز

بلاکچین های Mask Network و DeSo در حال کار برای پیشبرد تمرکززدایی و حفظ حریم خصوصی کاربران هستند، اما با چالش های پذیرش انبوه روبرو هستند. یکی از چالش‌ های مهم، ورود یکپارچه کاربر است. برخلاف اکوسیستم‌ های قدیمی، اکوسیستم‌ های غیرمتمرکز به فرآیندهای راه اندازی پیچیده، از جمله تراکنش‌ های ارز دیجیتال، نصب کیف پول و پروتکل‌ ها نیاز دارند.

یکی از بزرگترین چالشی که امروزه اپلیکیشن های اجتماعی غیرمتمرکز با آن روبرو هستند، این است که فرآیند ورود تا حد ممکن بدون اصطکاک باشد، به اندازه ای که پروتکل زیربنایی نامرئی به نظر برسد. بیشتر اکوسیستم های غیرمتمرکز، مانند بیت کوین و اتریوم، به سادگی با در نظر گرفتن مصرف کننده معمولی طراحی نشده اند. در نتیجه، ما اغلب می‌ بینیم که مخاطبان اصلی برای ورود به یک برنامه اجتماعی از چندین حلقه پرش می کنند.

رئیس بخش رشد در DeSo، در یک مصاحبه درباره چالش های محوری که امروزه اپلیکیشن های اجتماعی غیرمتمرکز با آن مواجه هستند، گفت:

کاربران باید فرآیند خرید رمزارز از یک صرافی متمرکز، انتقال آن به کیف پول را طی کنند، که نیازمند نصب افزونه کروم، پرداخت پول برای به دست آوردن نام کاربری و همچنین مجبور به پرداخت هزینه‌ های هنگفت کارمزد، هنگام انجام تراکنش‌ های زنجیره‌ای است. من متوجه شدم که اکثر مصرف‌ کنندگان احتمالاً در اولین گام از کار خارج می‌ شوند، بنابراین بسیار مهم است که از روز اول روی سادگی و UX تمرکز کنیم. البته تا آنجا که بتوانیم اصطکاک را از بین ببریم.

از آنجایی که نگرانی‌ هایی در مورد تعدیل محتوا و سانسور آنلاین مطرح شده است، شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز باید ابتدا تجربه کاربر، امنیت و مسائل مربوط به سادگی را حل کنند تا امکان پذیرش انبوه و مرتبط ساختن آن‌ ها در رقابت با غول‌ های شبکه های اجتماعی متمرکز را فراهم کنند.

نکات پایانی

ما در این مقاله دو رهبر بزرگ (ماسک و زاکربرگ) در زمینه شبکه های اجتماعی را با یک مدل اقتصادی مبتنی بر نشانه DeSo و Mask بررسی کردیم. با این حال، برنامه‌ های شبکه های اجتماعی غیرمتمرکزتری مانند Lenster وجود دارند، برنامه‌ ای که بر روی پروتکل لنز (که در Polygon است) ساخته شده است. همچنین Snort، برنامه‌ ای مبتنی بر Nostr و برنامه‌ های شبکه اجتماعی غیرمتمرکز غیربلاکچین، مانند Mastodon.