زانو عضو حساسی از بدن به شمار میرود و میتواند در معرض آسیبهای بسیاری باشد. مفصل زانو بزرگترین مفصل بدن است که وظیفه حمل وزن بدن را به عهده دارد. زانو از بخشهای مختلفی همچون استخوان، غضروف، تاندون و رباط تشکیل شده و این بخشها به شکلی در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند تا فرد بتواند به راحتی پاهای خود را حرکت دهد. مشکلات زانو بیش از مفاصل دیگر شایع هستند و از آنجایی که زانوها در معرض ضربههای مختلف قرار دارند این مشکلات بیشتر دیده میشوند. ضربه به زانو که علت زانو درد در بسیاری موارد است میتواند باعث مشکلاتی نظیر موارد زیر شود:
شکستگی زانو
ضربه به زانو میتواند باعث شکستگی شود. شکستگی میتواند باعث تهدید سلامت جدی مفصل زانو گردد. به طور معمول آسیبهای در حین حادثه یا ورزش باعث بروز این مشکل هستند. گاهی شکستگی میتواند به شکل یک ترک سطحی باشد و گاهی ممکن است به شکلی باشد که استخوان از پوست خارج شود. شکستگی زانو به چند شکل زیر دیده میشود:
- شکستگی جزئی مفصلی
- شکستگی خارج از مفصل
- شکستگی کامل مفصل
- شکستگی کشکک زانو
در رفتگی زانو
ضربه به زانو میتواند باعث در رفتگی زانو شود. در این وضعیت استخوانهای مفصل زانو از محل اصلی خود خارج میشود و نیاز به درمان جدی دارد.
کشیدگی زانو
آسیب و ضربه به زانو میتواند باعث کشیدگی زانو یا رباط زانو میشود. رباطها باندهای الاستیکی شکل هستند که باعث اتصال استخوانهای زانو به یکدیگر میشوند و نبود آنها باعث میشود مفاصل در جای خود ثابت قرار نگیرد.
پارگی مینیسک زانو
مینیسک جنس غضروفی دارد و حالت آن C شکل است. مینیسک نقش ضربهگیر را برای زانو ایفا میکند؛ اما در اثر ضربه شدید میتواند آسیب ببیند و نیاز به درمان داشته باشد.
پارگی رباط جانبی زانو
پارگی رباط جانبی زانو یک عارضه بسیار دردناک و آزاردهنده است. رباط جانبی زانو وظیفه دارد تا مانع از خم شدن بیش از حد زانو به بیرون شود و پارگی آن میتواند مشکلات بسیاری را به وجود آورد.
موارد نام برده همگی از جمله مشکلاتی هستند که بر اثر ضربه به زانو به وجود میآیند و میتوانند مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کنند. درمان این مشکلات بسیار اهمیت دارد و باید پس از آسیب به زانو و ایجاد مشکلات نام برده هرچه سریعتر به متخصص مراجعه کرد تا بتواند جهت درمان این مشکلات اقدامات لازم را انجام دهد.
بیماریهای شایع زانو چیست؟
بیماریهایی که در بخش اول از آنها نام برده شد از جمله بیماریهای شایع زانو هستند که در اثر ضربه و آسیب به زانو به وجود میآیند. برخی دیگر از بیماریهای شایع زانو ناشی از عوامل دیگری هستند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
نرمی غضروف کشکک زانو
این بیماری را با نام بیماری «کندرومالاسی زانو» یا «زانوی دونده» نیز میشناسند که باعث نرم شدن غضروف کاسه زانو میشود. این عارضه در میان ورزشکاران و در میان افراد مسن مبتلا به آرتروز بسیار دیده میشود.
بیماریهای پوستی زانو
بیماریهای پوستی زانو با نام پسوریازیس نیز شناخته میشود. در این وضعیت سلولهای پوستی با سرعت بسیار بیشتری به نسبت ریختن آنها تولید میشوند. این مسئله باعث ایجاد تکههای ضخیم و پوستهپوسته به نام پلاک بر روی زانو میشود.
بورسیت زانو
بورسها به کیسههای کوچک پر از مایع گفته میشود که نقش آنها محافظت از قسمت خارجی مفصل زانو است. این کیسهها کمک میکنند تا تاندونها و رباطها روی مفصل بلغزند. آسیب به زانو میتواند باعث التهاب بورس و مشکلات برای فرد شود.
رماتیسم زانو
رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی به شمار میرود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولها و بافتهای خود حمله میکند و این مسئله باعث ایجاد درد و التهاب مفصل میشود.
آرتروز زانو
آرتروز زانو به دلیل از بین رفتن غضروف مفصلی در سمت داخل زانو، خارج زانو و در زیر کشکک اتفاق میافتد و باعث درد بسیار در این ناحیه میشود. هرچه غضروف مفصل زانو بیشتر از بین برود تغییر شکل در این ناحیه بیشتر است.
رگ به رگ شدن عضلات زانو
گاهی عضلات زانو یا رباطها دچار کشیدگی یا رگبهرگ شدن میشوند و این مسئله باعث درد، تورم و مشکل در راه رفتن میگردد.
سندرم درد پاتلوفمورال
این سندروم میتواند کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد. بر اثر این عارضه پشت یا اطراف کاسه زانو درد میگیرد. این درد بیشتر در هنگام فعالیتهای نظیر دویدن، بالا رفتن از پلهها، خم کردن زانو و دوچرخهسواری دیده میشود.
موارد نام برده از جمله شایعترین بیماریهای مرتبط به زانو هستند که باعث ایجاد درد و ناراحتی بسیاری در بیماران میشوند و باید هرچه سریعتر نسبت به درمان آنها اقدام کرد.
مهمترین درمان جراحی زانو چه نام دارد؟
یکی از مهمترین انواع جراحی زانو آرتروپلاستی نام دارد که به ترمیم، بازسازی و تعویض مفصل زانو گفته میشود. جراحی آرتروپلاستی با هدف تعویض مفصلهای بخشهای مختلف همچون لگن، زانو، آرنج، ران و مچ پا انجام میشود و باید حتماً توسط متخصص ارتوپد انجام گیرد. این جراحی با نام جراحی تعویض مفصل زانو نیز شناخته میشود و یکی از رایجترین جراحیهای استخوان در جهان است. در این جراحی، جراح ارتوپد قسمت آسیبدیده زانو را برمیدارد و آن را با یک مفصل مصنوعی ساخته شده از فلز و پلاستیک جایگزین میکند و سپس مفصل مصنوعی با ماده خاصی همچون سیمان اکریلیک به استخوان ساق پا، ران یا مچ پا متصل میشود.
به طور معمول افرادی که به بیماریهای نظیر آرتریت روماتوئید، بدشکلیهای زانو و آسیبدیدگی زانو مبتلا هستند به این جراحی نیاز خواهند داشت.
این جراحی به دو شکل تعویض کامل مفصل و تعویض بخشی از مفصل انجام میشود. در صورتی که آسیبدیدگی شدید باشد هر دو سطح مفصل با پروتز مناسب جایگزین میشود و اگر آسیبدیدگی جزئی باشد تنها یک طرف سطح مفصل با پروتز مصنوعی جایگزین میشود.
این جراحی باید حتماً توسط متخصصان باتجربه انجام شود تا بتواند بهترین نتیجه را داشته باشد. یکی از جراحان ارتوپد بسیار معروف که میتواند جراحی تعویض مفصل زانو را به بهترین شکل ممکن انجام دهد دکتر طاهری اعظم است که افراد میتوانند انواع جراحی مفصل لگن و زانوی خود را به دست پر تجربه این پزشک بسپارند.
