تصور کنید بتوانید همبرگری بخورید که هرگز از یک گاو زنده تهیه نشده است! آیا این آینده‌ای روشن برای تغذیه بشر است یا فناوری‌ای پر از چالش‌های پنهان؟
یک روش جدید در حال متحول کردن صنعت غذاست: گوشت پرورش‌یافته در آزمایشگاه. به جای پرورش دام از تولد تا کشتار، دانشمندان سلول‌های عضلانی را از حیوانات زنده استخراج کرده و در مخازن ویژه‌ای پرورش می‌دهند. در این محیط کنترل‌شده، سلول‌ها تغذیه شده و به عضله، چربی و بافت همبند تبدیل می‌شوند—همه بدون نیاز به مزارع دامداری گسترده.
شرکت‌های طرفدار این فناوری معتقدند که گوشت آزمایشگاهی می‌تواند گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد، از رنج حیوانات جلوگیری کند و حتی از نظر بهداشتی ایمن‌تر باشد. از آنجا که همه چیز در محیطی استریل انجام می‌شود، خطر آلودگی‌های میکروبی و بیماری‌های دامی کمتر خواهد بود.
اما آیا این روش واقعاً بدون ایراد است؟ برخی منتقدان می‌گویند که برای تغذیه سلول‌ها هنوز از سرم حیوانی استفاده می‌شود، که این پرسش را ایجاد می‌کند: آیا این فناوری واقعاً «بدون کشتار» است؟ علاوه بر این، مسائل زیست‌محیطی، هزینه‌های بالا و خطرات سلامتی همچنان مورد بحث قرار دارند.
در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به مزایا، چالش‌ها و خطرات احتمالی این فناوری می‌اندازیم. آیا گوشت آزمایشگاهی آینده تغذیه بشر را متحول خواهد کرد، یا باید منتظر پیامدهای ناخواسته باشیم؟
آیا این روش برای سلامتی بی‌خطر است؟
گفته می‌شود که این نوع گوشت از برش‌های معمولی ایمن‌تر است، زیرا در شرایط استریل رشد می‌کند. از آنجایی که سلول‌های عضلانی در معرض میکروب‌های رایج مزرعه قرار نمی‌گیرند، احتمال آلودگی باکتریایی کاهش می‌یابد، که می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند E. coli کمک کند.
با این حال، نگرانی‌هایی درباره عوامل رشد مورد استفاده در این فرآیند وجود دارد. برخی از این مواد ممکن است در صورت تجمع در بدن، مشکلاتی ایجاد کنند. محققان همچنان در حال بررسی تأثیر مصرف طولانی‌مدت این مواد هستند.
سوالاتی نیز درباره کیفیت مواد مغذی مطرح است. ممکن است گوشت پرورش‌یافته در آزمایشگاه فاقد مواد معدنی موجود در حیواناتی باشد که در محیط طبیعی پرورش می‌یابند. هنوز مشخص نیست که آیا این روش می‌تواند ارزش غذایی کاملی مشابه گوشت سنتی ارائه دهد یا خیر.
تأثیر گوشت آزمایشگاهی بر محیط زیست
گاوها هنگام هضم غذا متان تولید می‌کنند، بنابراین کاهش تعداد آن‌ها می‌تواند این گاز را کم کند. از آنجایی که در مخازن سلولی کل حیوان درگیر نیست، برخی معتقدند که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش می‌یابد.
با این حال، تجهیزات مورد استفاده در این فرآیند به انرژی زیادی نیاز دارند. اگر نیروگاه‌ها از سوخت‌های فسیلی استفاده کنند، ممکن است در نهایت میزان انتشار دی‌اکسید کربن حتی بیشتر از روش‌های سنتی دامداری باشد. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در صورت افزایش مقیاس تولید، این کارخانه‌ها ممکن است دو برابر انرژی بیشتری مصرف کنند.
مصرف آب در این روش ظاهراً کمتر از مقدار مورد نیاز برای تغذیه و آبرسانی دام است. اما آزمایشگاه‌ها برای حفظ شرایط استریل و کنترل دما به فعالیت مداوم نیاز دارند. اگر این فرآیند شبانه‌روزی باشد، میزان مصرف منابع ممکن است بیش از حد انتظار شود.
انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند این مشکلات را حل کنند، اما این امر به سرعت تغییر شبکه‌های برق از سوخت‌های فسیلی به منابع پاک بستگی دارد. در مناطقی که زیرساخت‌های قدیمی دارند، این آزمایشگاه‌های پرمصرف ممکن است اثرات زیست‌محیطی بیشتری نسبت به مزارع سنتی ایجاد کنند.
آیا این روش اقتصادی خواهد شد؟
نمونه‌های اولیه برگرهای تولیدشده از سلول‌های آزمایشگاهی هزینه‌های بسیار بالایی داشتند، گاهی به صدها هزار پوند می‌رسیدند. اگرچه قیمت‌ها کاهش یافته‌اند، اما همچنان گران‌تر از گوشت معمولی هستند. تجهیزات پیشرفته و نیروی کار متخصص باعث افزایش هزینه نهایی می‌شوند.
سرمایه‌گذارانی مانند بیل گیتس در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و درباره پیشرفت‌های آینده‌ای که این محصولات را مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند صحبت می‌کنند. با این حال، بسیاری نگران‌اند که هزینه این نوع گوشت همچنان بالاتر از توان خرید خانواده‌های کم‌درآمد باشد.
همچنین، نمونه‌برداری مداوم از سلول‌های عضلانی به انجام آزمایش‌های مکرر روی حیوانات زنده نیاز دارد. برخی معتقدند که انجام چندین بیوپسی در طول عمر یک حیوان ممکن است ناراحتی بیشتری نسبت به یک کشتار سریع ایجاد کند. برای افرادی که نگران اخلاقیات هستند، این مسئله پرسش‌های دشواری را در مورد ادعای این روش در زمینه کاهش خشونت نسبت به حیوانات مطرح می‌کند.
