مهاجرت تنها مسئله داغ در مرز آمریکا و مکزیک نیست. کمبود فزاینده آب نیز کشاورزان، کسب‌وکارها و شهرهای هر دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است.
با روی کار آمدن دولت جدید ترامپ، مهاجرت و امنیت مرزی به احتمال زیاد در کانون روابط آمریکا و مکزیک قرار خواهند گرفت. اما بحران رو به رشد آب در مرز آمریکا و مکزیک، که زندگی ده‌ها میلیون نفر را در هر دو کشور تحت تأثیر قرار داده، تنها زمانی قابل مدیریت است که دولت‌های دو کشور با یکدیگر همکاری کنند.
تغییرات اقلیمی باعث کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در جنوب غربی ایالات متحده شده است. افزایش دمای هوا، نرخ تبخیر را از رودخانه‌ها و نهرها افزایش داده و خشکسالی را تشدید کرده است. کشور مکزیک نیز با خشکسالی‌های چندساله و موج‌های گرمایی روبروست.
استفاده فزاینده از آب، منابع محدود رودخانه‌ها، نهرها و آبخوان‌های مشترک منطقه را بیش از حد تحت فشار قرار داده است. بسیاری از این منابع آلوده به آفت‌کش‌های کشاورزی، فاضلاب تصفیه‌نشده و دیگر آلاینده‌ها هستند که قابلیت استفاده از آب را بیشتر کاهش می‌دهد.
برخی از پژوهشگرانی که در شهر تگزاس بر جنبه‌های علمی و حقوقی سیاست‌های آبی مطالعه می‌کنند، می‌گویند که جوامع، مزارع و کسب‌وکارها در هر دو کشور به این منابع آبی محدود وابسته هستند. از نظر آن‌ها، شرایط آب در مرز چنان تغییر کرده که چارچوب قانونی فعلی برای مدیریت آن ناکافی است.
اگر هر دو کشور این واقعیت را نپذیرند، مشکلات آبی در منطقه وخیم‌تر خواهند شد و منابع آب ممکن است دیگر هرگز به سطحی که در دهه 1950 میلادی مشاهده می‌شد، بازنگردند. اگرچه آمریکا و مکزیک برای حل این مشکل، پیمان آبی 1944 میلادی را به‌روز کرده‌اند، اما این اقدامات راه‌حلی بلندمدت به شمار نمی‌روند.
افزایش تقاضا، کاهش عرضه
منطقه مرزی آمریکا و مکزیک عمدتاً خشک است و منابع آبی آن محدود به چند رودخانه و مقدار نامشخصی از آب‌های زیرزمینی است. دو رودخانه اصلی که از مرز عبور می‌کنند، کلرادو و ریو گراند هستند که جزو پرتنش‌ترین منابع آبی جهان محسوب می‌شوند.
رودخانه کلرادو آب موردنیاز بیش از 44 میلیون نفر، از جمله ساکنان هفت ایالت آمریکا و دو ایالت مکزیک، 29 قبیله بومی و 5.5 میلیون هکتار زمین کشاورزی را تأمین می‌کند. تنها حدود 10 درصد از جریان کلی آن به مکزیک می‌رسد. این رودخانه زمانی به خلیج کالیفرنیا می‌ریخت، اما از دهه 1960 میلادی تاکنون، برداشت بیش از حد از آن باعث شده که پیش از رسیدن به دریا، در بیابان خشک شود.
رودخانه ریو گراند آب موردنیاز حدود 15 میلیون نفر، شامل 22 قبیله بومی، سه ایالت آمریکا و چهار ایالت مکزیک و 2.8 میلیون هکتار زمین آبیاری‌شده را تأمین می‌کند. این رودخانه مرز 1250 مایلی (2000 کیلومتری) بین تگزاس و مکزیک را تشکیل می‌دهد و از ال پاسو در غرب تا خلیج مکزیک در شرق امتداد دارد.
سایر رودخانه‌های مرزی شامل تیخوانا، سن پدرو، سانتا کروز، نیو و گیلا هستند که نسبت به دو رودخانه اصلی کوچک‌تر بوده و تأثیر اقتصادی کمتری دارند.
حداقل 28 آبخوان نیز از مرز عبور می‌کنند، اما اطلاعات کمی در مورد این منابع مشترک وجود دارد. آنچه مشخص است، این است که بسیاری از آن‌ها به‌شدت بیش از حد بهره‌برداری شده و آلوده هستند.
با کاهش منابع آب سطحی، وابستگی به آبخوان‌ها در حال افزایش است. حدود 80 درصد از آب زیرزمینی منطقه برای کشاورزی مصرف می‌شود و باقی‌مانده در صنایعی مانند خودروسازی و لوازم خانگی استفاده می‌شود.
بیش از 10 میلیون نفر در 30 شهر و منطقه مسکونی در سراسر منطقه مرزی برای مصارف خانگی به آب‌های زیرزمینی متکی هستند. بسیاری از شهرها، از جمله سیوداد خوارس، شهرهای دوقلوی نوگالس در آریزونا و سونورا، و شهرهای دوقلوی کلمبوس در نیومکزیکو و پورتو پالوماس در چیواوا، بیشتر یا تمام آب آشامیدنی خود را از این آبخوان‌ها تأمین می‌کنند.
منطقه‌ای در حال رشد
حدود 30 میلیون نفر در شعاع 100 مایلی (160 کیلومتری) مرز زندگی می‌کنند و انتظار می‌رود این تعداد در 30 سال آینده دو برابر شود.
مصرف آب شهری و صنعتی در سراسر منطقه نیز افزایش خواهد یافت. در دره پایین ریو گراند در تگزاس، مصرف شهری ممکن است تا سال 2040 میلادی بیش از دو برابر شود.
هم‌زمان با وخامت تغییرات اقلیمی، پیش‌بینی می‌شود که ذوب برف کاهش یابد و نرخ تبخیر افزایش یابد. برآورد شده که جریان پایه رودخانه کلرادو—بخشی از حجم آن که از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود—در 30 سال آینده نزدیک به 30 درصد کاهش یابد.
سیاست‌های آبی در مرز
مکزیک و آمریکا مدیریت منابع آبی مرزی را عمدتاً بر اساس دو معاهده انجام می‌دهند:
- معاهده 1906 که به حوضه بالایی ریو گراند مربوط می‌شود.
- معاهده 1944 که به رودخانه کلرادو و حوضه پایینی ریو گراند می‌پردازد.
بر اساس معاهده 1906 میلادی، آمریکا متعهد است 60 هزار جریب‌فوت آب را به مکزیک تحویل دهد، اما در دوره‌های خشکسالی (که در دهه‌های اخیر مکرراً رخ داده) این میزان کاهش می‌یابد.
معاهده 1944 میلادی پیچیدگی بیشتری دارد. آمریکا موظف است سالانه1.5 میلیون جریب‌فوت آب از رودخانه کلرادو به مکزیک بدهد، اما در شرایط خشکسالی شدید کاهش‌هایی اعمال می‌شود.
در سال 2025 میلادی، ایالت‌های آمریکا در حوضه پایین‌رود کلرادو با کاهش بیش از 1 میلیون جریب‌فوت آب مواجه خواهند شد، درحالی‌که سهمیه مکزیک طبق معاهده 1944 میلادی حدود 280,500 جریب‌فوت کاهش خواهد یافت.
نتیجه‌گیری
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و رئیس‌جمهور مکزیک، کلودیا شینباوم، به اهمیت سیاسی و اقتصادی منطقه مرزی واقف‌اند. اما اگر بحران آب شدت یابد، ممکن است حتی از سایر اولویت‌های مرزی نیز پیشی بگیرد.
از نظر بسیاری، بهترین راه جلوگیری از این بحران این است که دو کشور بپذیرند که شرایط در حال وخامت است و چارچوب‌های حاکم بر مدیریت منابع مشترک آبی را با واقعیت‌های جدید تطبیق دهند.
